U Republici Srpskoj, stavljanje na tržište hemikalija i biocida regulisano je Zakonom o hemikalijama („Službeni glasnik Republike Srpske“, broj 25/09) i Zakonom o biocidima („Službeni glasnik Republike Srpske“, broj 37/09). Na sredstva koja se smatraju predmetima opšte upotrebe, u koje spadaju sredstva za pranje i čišćenje u domaćinstvu (kućna hemija) i autokozmetika, dodatno se primjenjuju i odredbe Zakona o predmetima opšte upotrebe („Službeni glasnik Republike Srpske“, broj 50/10).U prethodnom periodu stupio je na snagu i Pravilnik o bezbjednosti predmeta široke potrošnje („Službeni glasnik Republike Srpske“, broj 17/15) koji detaljno propisuje uslove za određena sredstva za pranje i čišćenje.
U skladu sa navednim propisima, hemikalije i biocidi koji se stavljaju na tržište Republike Srpske moraju biti upisane u odgovarajuću evidenciju kojuvodi Ministarstvo zdravlja i socijalne zaštite Republike Srpske. Pri tom, ovi proizvodi moraju biti klasifikovani, posebno upakovani i obilježeni u skladu sa propisima.
Zdravstvena inspekcija trenutno sprovodi intenzivniju kontrolu primjene navedenih propisa što u konačnici za rezultat ima povećan priliv zahtjeva za registraciju djelatnosti s hemikalijama i registraciju različitih proizvoda, od strane pravnih lica koja se nisu uskladila sa propisima na snazi u zakonom ostavljenim rokovima.
Zbog navedenog, Ministarstvo zdravlja je u saradnji s Republičkom upravom za inspekcijske poslove odlučilo da registraciju proizvoda vrši sukcesivno, tako da se u određenom vremenskom periodu vrši upis određenih proizvodauzimajući u obzir njihovu rasprostranjenost i potencijalna štetna dejstava.
U trenutne prioritete u pogledu hemikalija spadaju sredstva za pranje vjetrobranskih stakala, sredstva za održavanje čistoće u domaćinstvu na bazi hlorovodonične kiseline i sredstva za održavanje čistoće u domaćinstvu na bazi alkalija kao što je natrijum hidroksid. Ova sredstva će biti u fokusu inspekcijskog nadzora te je u ovoj fazi potrebno izvršiti njihovo prijavljivanje u odgovarajuće evidencije koje vodi Ministarstvo.
U trenutne prioritete u pogledu biocidnih proizvoda spadajuantiseptici (vrsta biocida1), različita sredstva za dezinfekciju (vrsta biocida 2), rodenticidi (vrsta biocida 14), insekticidi (vrsta biocida 18) i repelenti (vrsta biocida 19), isti će takođe biti u fokusu s obzirom da se radi o proizvodima koji sadrže aktivne supstance koje mogu biti od značajnog uticaja na zdravlje građana, neciljnih vrsta i životne sredine.
Za sredstva za pranje i čišćenje namijenjena opštoj upotrebi pod prijavljivanjem u odgovarajuće evidencije se podrazumijeva upis hemikalija u Inventar hemikalija u skladu sa Pravilnikom o načinu vođenja Inventara hemikalija („Službeni glasnik Republike Srpske“, broj 46/14).
Za sredstava koja imaju biocidno djelovanje a namijenjena su opštoj upotrebi pod prijavljivanjem u odgovarajuće evidencije se podrazumijeva upis biocida u Program dostavljanja tehničkog dosijea propisana je Pravilnikom o sadržaju osnovnih podataka o biocidnom proizvodu („Službeni glasnik Republike Srpske“, br. 32/10 i 86/13).
Prijavljivanje u odgovorajuću evidenciju mogu da izvrše lica koja su probavila odobrenje ministra zdravlja i socijalne zaštite Republike Srpske za obavljanje djelatnosti s hemikalijama.
Sredstva koja su definisana kao prioriteti moći će da se nađu u prometu samo ako su u postupku upisa u odgovarajuću evidenciju u Ministarstvu, do okončanja postupka. Po okončanju postupka, Ministarstvo izdaje akt na osnovu kojeg sredstvo može da se stavi u promet bez daljih ograničenja, ili definiše rokove u kojem sredstva moraju biti povučena sa tržišta ukoliko ne ispunjavaju propisane uslove za dalje stavljanje na tržište.
Kako bismo procijenili trenutno stanje hemikalija na tržištu potrebno je Ministarstvu u elektronskoj formi dostaviti obavještenje sa spiskom svih sredstava za pranje i čišćenje, kojima prometujete i koja se već nalaze na tržištu Republike Srpske, uz navođenje potrebnih podataka u sljedećoj formi:
| R. br. | Naziv proizvoda | Namjena | Sastav | Način pakovanja | Proizvođač i zemlja porijekla |
Sredstva za pranje i čišćenje koja budu prijavljena Ministarstvu do 30. novembra moći će da se nađu i dalje u prometu. Na osnovu pregleda stanja na tržištu, Ministarstvo će odrediti prioritete i rokove za narednu fazu prijave predmetnih proizvda u odgovarajuće evidencije.
Kako bismo procijenili trenutno stanje biocidnih proizvoda na tržištu potrebno je Ministarstvu u elektronskoj formi dostaviti obavještenje sa spiskom svih biocidnih proizvoda kojima prometujete i koja se već nalaze na tržištu Republike Srpske, uz navođenje potrebnih podataka u sljedećoj formi:
| R. br. | Naziv proizvoda | Vrsta biocida (namjena) |
Aktivna supstanca |
Način pakovanja | Proizvođač i zemnja porijekla |
Biocidni proizvodi koji budu prijavljeni Ministarstvu do 30. novembra moći će da se nađu i dalje u prometu. Na osnovu pregleda stanja na tržištu, Ministarstvo će odrediti prioritete i rokove za narednu fazu prijave predmetnih biocida u odgovarajuće evidencije.
Na dostavljenom obavještnju potrebno je naglasiti da li se radi o spisku hemikalija ili biocida, te navesti kontakt podatke radi blagovremenog evidentiranja od strane Ministarstva.
Obavještenje sa spiskom hemikalija možete dostaviti na adresu n.pajovic@mzsz.vladars.net, a obavještenje sa spiskom bioicda na adresu d.milakovic-ramadani@mzsz.vladars.net.
Navedeni rokovi kao i obaveza dostavljanja spiska ne odnosi se na hemikalije i biocidne proizvode koji su već upisani u Integralni inventar hemikalija (evidentirani su od strane Ministarstva zdravlja i socijalne zaštite u prethodnom periodu).
Sredstva koja nisu prijavljenja Ministarstvu do navedenog roka, odnosno planira se njihovo prvo stavljanje na tržište nakon navedenog roka, mogu biti stavljena na tržište tek nakon upisa u odgovarajuću evidenciju u skladu sa zakonom.
Podsjećamo da pravna lica koja se bave proizvodnjom i prometom na veliko hemikalija i biocida, moraju pribaviti odobrenje ministra zdravlja i socijalne zaštite Republike Srpske za obavljanje djelatnosti s hemikalijama, za šta je potrebno ispuniti uslove propisane zakonom i posebno Pravilnikom o utvrđivanju uslova za obavljanje djelatnosti proizvodnje, prometa i korišćenja hemikalija („Službeni glasnik Republike Srpske“, br. 27/14, 28/14 i 42/16). Obavještenje o primjeni navedenog pravilnika, kao i dodatna uputstva te zakonski i podtakonski akti iz ove oblasti javno su dostupni za preuzimanje na internet stranici Ministarstva zdravlja i socijalne zaštite.
