Sporazumno vansudsko finansijsko restrukturiranje predstavlja efikasan mehanizam za privredna društva i preduzetnike koji su se našli u finansijskim poteškoćama pomoću kojeg mogu da redefinišu dužničke odnose sa povjeriocima, prvenstveno bankama, ali i drugim povjeriocima kao što su dobavljači roba i usluga.
Pivredna komora Republike Srpske je prema Zakonu o sporazumnom vansudskom finansijskom restrukturiranju određena kao institucionalni posrednik koji provodi ovaj postupak putem ovlašćenih posrednika, odnosno ovlašćenih fizičkih lica koja na nezavisan, neutralan i nepristrasan način upravljaju i vode ovaj postupak i posreduju između dužnika i povjerilaca.
Pravni oblik
Republika Srpska je u periodu 2020-2022 god. usvojila pravni okvir za sporazumno vansudsko finansijsko restrukturiranje s ciljem efikasnijeg rješavanja problema prezaduženih i/ili nelikvidnih privrednih društava i preduzetnika. Pravni okvir uključuje zakon i podzakonske akte koji povjeravaju Privrednoj komori Republike Srpske institucionalno posredovanje u finansijskom restrukturiranju kako bi se olakšao ovaj proces i omogućilo postizanje sporazuma između dužnika i povjerilaca. Kako bi se omogućilo pokretanje što više ovakvih postupaka, važno je prepoznati da uspjeh zavisi od blagovremenog pokretanja ovog postupka od strane dužnika ili povjerilaca, te da i dužnici i povjerioci budu detaljno upoznati i imaju puni pristup informacijama o vansudskim poravnanjima.
Registar posrednika
Posrednik je fizičko lice koje na nezavisan, neutralan i nepristrastan način upravlja i vodi postupak finansijskog restrukturiranja i koje posreduje između dužnika i povjerilaca, ali bez ovlašćenja da nameće rješenja, da daje obećanja i pravne savjete, niti da garantuje određeni ishod posredovanja.Posrednik je dužan da u sprovođenju postupka finansijskog restrukturiranja postupa profesionalno, savjesno i u skladu sa odredbama zakona, podzakonskih akata i etičkog kodeksa kojim su utvrđeni standardi i pravila ponašanja posrednika (vidi Pravni okvir – Etički kodeks).Fizičko lice stiče zvanje posrednika ako uspješno okonča program obuke za posrednike u postupku finansijskog restrukturiranja što podrazumjeva i polaganje pismenog i usmenog ispita, te na osnovu toga bude upisan u Registar posrednika.
Pokretanje postupka za Privredna društva, preduzetnike i povjerioce
Prije formalnog pokretanja postupka sporazumnog vansudskog finansijskog restrukturiranja, dužnik i povjerioci treba da ispune određene uslove:
Najznačajniji uslov za dužnika se odnosi na nivo krize u kojoj se nalazi, odnosno da privrednom društvu ili preduzetniku ne prijeti poslovni neuspjeh i da se finansijske poteškoće u kojima se nalazi nisu razvile do nivoa koji zahtjeva pokretanje stečajnog postupka. Formalni preduslovi koje dužnik mora da ispuni prije pokretanje postupka sporazumnog vansudskog finansijskog restrukturiranja su:
- da nad dužnikom nije pokrenut postupak restrukturiranja ili stečajni postupak, u skladu sa zakonom kojim se uređuje stečaj;
- da dužniku prijeti platežna nesposobnost, što podrazumijeva da dužnik neće biti u stanju da izmiri obaveze po njihovom dospijeću;
- da žiro račun dužnika nije blokiran duže od 60 dana neprekidno;
Najznačajniji uslov za povjerioce je njihova spremnost na postizanje kompromisa sa dužnikom što će doprinijeti njihovom namirenju potraživanja, djelimično ili u cjelosti. Pored navedenih uslova, zakon propisuje da u postupku sporazumnog vansudskog finansijskog restrukturiranja mora da učestvuje dužnik i najmanje dva povjerioca, od kojih je jedan banka ili druga finansijska organizacija, dok drugi povjerilac može biti bilo koji dobavljač roba ili usluga.
